Dofinansowanie partii politycznych z budżetu Państwa to jeden z bardziej burzliwych tematów, które pojawiają się za każdym razem prowadzenia kampanii wyborczych. Zwolennicy subwencji twierdzą, że bez finansowania z budżetu partie byłyby podatne na manipulacje ze strony firm i koncernów, które w zamian za dofinansowanie mogłyby forsować ustawy przychylne dla siebie. Przeciwnicy natomiast zauważają, że finansowanie partii z budżetu w czasach kryzysu i nie tylko jest niedorzeczne, gdyż pieniądze są przeznaczane na billboardy i nie są racjonalnie dysponowane.
Trzy sposoby finansowania partii politycznych
191 mln zł. Rocznie! Tyle pieniędzy zostanie przeznaczonych na wsparcie partii politycznych w 2012 roku. Wchodzą w to dotacje do kampanii wyborczej oraz inne subwencje. Nie są to jednak jedyne fundusze, jakimi może dysponować partia.
Istnieją trzy sposoby zasilania konta partii.
Pierwszy sposób to majątek własny partii wykorzystywany w celach statutowych oraz charytatywnych. Partia może finansować się z:
- oprocentowania środków zgromadzonych na rachunkach bankowych
- obrotu obligacjami Skarbu Państwa
- zbycia majątku
- działalności własnej polegającej na sprzedaży tekstu statutu czy programu partii
- kredytów bankowych na cele statutowe
Drugim ze sposobów są wpłaty od osób fizycznych, w tym od członków partii. Niedozwolone, z racji wspomnianej wyżej możliwości wpływania na ustawy, jest przyjmowanie wpłat od osób prawnych. W przypadku wpłat od osób fizycznych istnieje jednak ograniczenie kwotowe i suma wpłat nad partię nie może przekroczyć 15-krotności minimalnego wynagrodzenia w przeciągu jednego roku.
Budżet Państwa – to trzeci i ostatni sposób dla partii na zdobycie pieniędzy na swoje działanie. Aby partia mogła liczyć na dotację musi uzyskać w wyborach do sejmu minimum 3% ważnych głosów – gdy startuje samodzielnie, bądź 6% – jeśli jest to koalicja. Wysokość subwencji jest uzależniona od wyniku i jest to degresja w zależności od liczby uzyskanych głosów na listy kandydatów.
S – kwota rocznej subwencji
W1-5 – liczba wyborców głosujących na partię zgodnie z tabelą [1] poniżej
M1-5 – kwota w złotych
| Wiersz | Procent | Liczba głosów (W) | Wysokość kwoty za jeden głos (M) |
|---|---|---|---|
| 1 | do 5% | 5,77 zł | |
| 2 | powyżej 5% do 10% | 4,61 zł | |
| 3 | powyżej 10% do 20% | 4,04 zł | |
| 4 | powyżej 20% do 30% | 2,31 zł | |
| 5 | powyżej 30% | 0,87 zł |
Wyliczona kwota jest wypłacana partii w kwartalnych ratach. W przypadku wygaśnięcia lub skrócenia kadencji – subwencja nie jest wypłacana za skrócony okres. W celu otrzymania dotacji partie mają obowiązek składania sprawozdania wyborczego (pierwszy rok finansowania) oraz sprawozdania finansowego (kolejne lata).
Subwencje dla partii politycznych w 2011
| Partia | % ważnych głosów | Ilość mandatów | Kwota subwencji |
|---|---|---|---|
| Platforma Obywatelska | 39,19 % | 207 | 37 065 040,95 zł |
| Prawo i Sprawiedliwość | 29,89 % | 157 | 26 878 731,17 zł |
| Ruch Poparcia Palikota | 10,02 % | 40 | 11 292 155,66 zł |
| Polskie Stronnictwo Ludowe | 8,36 % | 28 | 6 423 351,52 zł |
| Sojusz Lewicy Demokratycznej | 8,24 % | 27 | 6 589 865,02 zł |
| Polska Jest Najważniejsza | 2,19 % | 0 | – |
| Nowa Prawica – Janusza Korwin-Mikke | 1,06 % | 0 | – |
| Polska Partia Pracy – Sierpień 80 | 0,55 % | 0 | – |
| Prawica | 0,24 % | 0 | – |
| Mniejszość Niemiecka | 0,19 % | 1 | – |
| Nasz Dom Polska – Samoobrona Andrzeja Leppera | 0,07 % | 0 | – |
| Suma w 2011 roku | 88 249 144,32 zł | ||
| Suma dla całej kadencji | 352 996 577,28 zł | ||
Czy finansowanie partii politycznych kosztuje dużo?
Może się pojawić pytanie czy kwota przeznaczona na partie to dużo czy mało. Warto zobaczyć, że gdyby nie dotacje dla partii w nadchodzącej kadencji moglibyśmy cieszyć się z 16 km autostrad więcej (przy średniej cenie 22 mln zł za kilometr). Ewentualnie Państwo mogłoby dofinansować każdego z 38 200 037 Polaków kwotą 9,24 zł.
Ile kosztuje założenie partii politycznej?
W Polsce koszt założenia partii politycznej może być relatywnie niski, ale istnieją pewne wymagania prawne oraz formalności, które należy spełnić. Oto główne kroki oraz koszty związane z założeniem partii politycznej:
- Zgromadzenie założycielskie: Aby założyć partię polityczną, musisz zorganizować zgromadzenie założycielskie z udziałem co najmniej 1 000 osób posiadających czynne prawo wyborcze. Koszt tego zgromadzenia może obejmować wynajem miejsca, wydruk materiałów czy ewentualne usługi cateringowe. Koszt ten będzie zależał od wyboru miejsca, ilości materiałów i innych czynników.
- Program i statut partii: Podczas zgromadzenia założycielskiego, należy przyjąć program oraz statut partii. Przygotowanie tych dokumentów może wiązać się z kosztami związanymi z konsultacjami prawnymi, redagowaniem i tłumaczeniem tekstów.
- Rejestracja partii: Następnie, należy złożyć wniosek o wpis do ewidencji partii politycznych w Sądzie Okręgowym w Warszawie. Opłata za wpis wynosi 1 000 PLN. Wniosek powinien zawierać program, statut, protokół zgromadzenia założycielskiego oraz listę członków zarządu partii.
- Konto bankowe i bieżące wydatki: Po rejestracji partii, warto założyć konto bankowe dla partii, co może wiązać się z niewielkimi kosztami prowadzenia konta. Bieżące wydatki związane z funkcjonowaniem partii obejmują wynajem biur, płace pracowników, koszty promocji, itp. Wysokość tych wydatków będzie zależała od wielkości i potrzeb partii.